اعجاز علمی و عددی سوره الرحمن

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع مقاله: اعجاز علمی و عددی سوره الرحمن

تهیه کننده: بخش اعجاز علمی قرآن (جناب آقای علی نژاد)

مقدمه

سوره الرحمن: پنجاه و پنجمین سوره قرآن است و ۷۸ آیه دارد و در مدینه نازل شده است. از آن‌جا که این سوره بیانگر انواع نعمت‌ها و مواهب بزرگ الهى است، با نام مقدس «رحمان» که رمزى از رحمت واسعه خداوندست، آغاز می­شود.‌‏

 می توان محتواى سوره الرحمن ‌ را به چند بخش تقسیم کرد:

بخش اول که مقدمه و آغاز سوره است، از نعمت‌هاى بزرگ خلقت، تعلیم و تربیت، حساب و میزان، وسائل رفاهى انسان، و غذاهاى روحى و جسمى او سخن مى‌‏گوید.

بخش دوم توضیحى است بر چگونگى آفرینش انسان و جن.

بخش سوم بیانگر نشانه‌‏ها و آیات خداوند در زمین و آسمان است.

بخش چهارم از نعمت‌هاى دنیوى فراتر رفته، سخن از نعمت‌هاى جهان دیگر است که با دقت و ظرافت خاصى ریزه‌‏کاری‌هاى نعمت‌هاى بهشتى، اعم از باغ‌ها، چشمه‌‏ها، میوه‌‏ها، همسران زیبا و باوفا، و انواع لباس‌ها توضیح داده شده است.

بخش پنجم این سوره، اشاره کوتاهى به سرنوشت مجرمان و قسمتى از مجازات‌هاى دردناک آنان دارد.

۱.تعلیم قران

۲.انسان

۳.نعمت بیان

۴.خورشید و ماه

۵.گیاه و درخت

۶.آسمان

۷.میزان و قانون

۸.زمین برای جن و انس

۹.میوه و نخل

۱۰.دانه های غذا، گیاهان خوشبو و گلها

آیه «بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیِمِ»

در مورد «بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیِمِ» ابتدای این سوره به ذکر همین نکته بسنده می­کنیم که ۱۹ رابطه از روابط عدد ۱۹ قرآن در این آیه نهفته می باشد که در نوع خود بسیار شگفت آور می­باشد.

نکته: در بحث اعجازهای عددی قرآن، بررسی گردید که به کار بردن کلمه الرحمن با الف مقصوره، صحیح می­باشد و نه الرحمان.

آموزش قرآن ، بالاترین نعمت و رحمت خداوند متعال

دقت شود، خداوند به طور طبیعی باید می‌فرمود: خدا انسان را خلق کرد بعد به او بیان را آموزش داد و بعد قرآن را به او آموخت. ولی در اینجا ترتیب طبیعی به هم خورده، که در این باره مفسرین می‌گویند: علت به هم خوردن ترتیب طبیعی این آیات این است که خداوند می‌خواسته عظمت آموزش قرآن را یادآوری کند و اهمیت آن را یادآور شود به همین خاطر قبل از نعمت خلقت انسان به آن اشاره شده است. آری ارزش انسان به تعلیم قرآن است و به عبارت دیگر ارزش انسان به ارتباط او با وحی بستگی دارد.

پرسش از مسئولیت زبان در قیامت

خداوند در سوره بلد آیات ۸ ـ ۱۰ مى فرماید:

(آیا دو چشمش ندادیم، و زبانى و دو لب.) [۱]

و بعد می فرماید : (و هر دو راه‏ (خیر و شر) را بدو نمودیم)، [۲]

 از این آیات می توان این مطلب را فهمید ، که زبان یکى از ابزار هدایت است.

اشاره به حرکت خورشید و ماه

در نمامتن زیر که توسط گروه باور باران ساخته شده، به زیبایی این اعجاز قرآن یادآوری شده است.

خداوند در قرآن می­فرماید:

(اوست آن کسی که شب و روز و خورشید و ماه را پدید آورده است. هر کدام از این دو در مداری [معین] شناورند.) [۳]

سوره مبارکه یس: (نشانه‌ای (دیگر) برای آنها شب است که روز را (مانند پوست) از آن بر می‌کنیم و به ناگاه آنان درتاریکی فرو می‌روند.

و خورشید به (سوی) قرارگاه ویژه خود روان است. تقدیر آن عزیزدانا این است.

نه خورشید را سزد که به ما رسد، و نه شب به روز پیشی جوید و هر کدام در سپهری شناورند.) [۴]

سوره مبارکه رعد: (و خورشید و ماه را رام گردانید؛ هر کدام برای مدتی معین به سیر خود ادامه می‌دهند.) [۵]

سوره مبارکه ابراهیم: (خداوند خورشید و ماه را در حالی که هر دو در حال حرکت هستند، به نفع شما مقهور و مسخر گردانید.) [۶]

حرکت خورشید[۷] : حرکت خورشید به دور ستاره ولگا

حرکت ماه : [۸]

اشاره به سجده گیاه و درخت در برابر عظمت خالق یکتا

خداوند عزوجل در آیه ۴۴ سوره اسراء می فرماید:

(آسمانهای هفتگانه و زمین و همه کسانی که در آنها هستند، همه تسبیح او را می گویند، هر موجودی تسبیح و حمد او را می گوید ولی شما تسبیح آنها را نمی فهمید.) [۹]

هر که در این آیه تأمل کند در می­یابد که همه مخلوقات اعم از انسان، درخت، ستاره و …. پروردگارشان را تسبیح می­گویند؛ اما خداوند بلند مرتبه در این آیه می­گوید:

(وَلَکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ: اما تسبیح آنها را درک نمی ­کنند.) 

ما ممکن است که تسبیح این مخلوقات را بشنویم، ولی نمی­توانیم آنها را ترجمه و درک کنیم، زیرا درک کردن پس از شنیدن است.

دلفین­ها، جیرجیرک­ها، پرندگان، زنبور­ها و بقیه کائنات زنده صداهایی از خود صادر می­کنند.

علما کشف کردند که ویروس­ها نیز امواج صوتی از خود صادر می­کنند .

از این رو آنها در تلاشند که راه جدیدی برای کشف زود هنگام بیماری با پیروی از صدای میکروب­ها و ویروس­ها در جسم بیابند.

سجده کلیه موجودات در پیشگاه خداوند

سوره مبارکه حج: (مگر نمی بینى که، آن چه در آسمان‏ها و زمین است و خورشید و ماه و ستارگان و کوه‏ها و درخت و چهار پایان و بسیارى از مردم خدا را سجده می کنند…) [۱۰]

 تسبیح سایه ها :

سوره مبارکه نحل: (مگر نمی نگرند به اجسامى که خدا آفریده است که سایه ‏هاى آنها از راست و چپ (صبح و عصر) حرکت می ‏کنند و خدا را سجده می نمایند.) [۱۱]

تسبیح فرشتگان :

سوره مبارکه شوری: (فرشتگان با حمد پروردگار خویش، او را تسبیح می ‏گویند.) [۱۲]

تسبیح کوه ها :

(ما کوه‏ها را براى داوود رام کرده آنها شبانگاه و صبحگاه، خدا را تسبیح می ‏گویند.) [۱۳]

 به کار بردن میوه ها و خرما در کنار یکدیگر نشان­ دهنده اهمیت خرما

سوره مبارکه نحل: (و با آن برایتان کشتزار زیتون و نخلها و تاکستانها و هر نوع میوه برویاند، در این عبرتی است برای مردمی که می اندیشند.) [۱۴]

سوره مبارکه بقره: (آیا ازمیان شما کسی هست که دوست داشته باشد که او را بوستانی ازخرما و انگور بوده باشد.) [۱۵]

سوره مبارکه انعام: (نیز ازجوانه های نخل خوشه هایی سر فروهشته پدید آوردیم.) [۱۶]

اشارات متعدد  به خرما در آیات قرآن

سوره رعد  : آیه ۴

سوره نحل  : آیات ۱۱ و ۶۷

سوره اسرا  : آیه ۹۱

سوره کهف : آیه ۳۲

سوره مریم : آیات ۲۳ و ۲۵

سوره طه       : آیه ۷۱

سوره مومنون: آیه ۱۹

سوره شعر     : آیه ۱۴۸

سوره یس      : آیه۳۴

سوره ق         : آیه ۱۰

سوره رحمن   : آیات ۱۱ و ۶۸

سوره حاقه     : آیه ۷

سوره عبس    : آیه ۲۹

نظم عددی زیبا در تکرار آیه ۱۳ به تعداد ۳۱ بار تا پایان سوره

به راستی اگر یکی از این آیه های تکراری استفاده نمی­شد،آیا باز هم نظم عددی کل قرآن صدق می­کرد؟

اشاره به آفرینش انسان از خاک

همانطور که می دانیم، جنس ما انسان ها از خاک است اگرچه الان گوشت و استخوانیم، ولى همان­گونه که ابتدا و اصل خلقت ما از خاک بود، ادامه نسل انسان نیز از خاک است و اگر خاک را از انسان بگیرید، بشر از بین می رود؛ چون گوشت و گیاه و غذایى که مى خوریم، از خاک است و آخر هم تبدیل به خاک می شویم؛ اما عنصر اصلى جن، آتش است.

اشاره به آفرینش جن از آتش

بعضی از مفسرین گفته اند: وقتى آتش چند رنگ مى شود، به آن «مارج» مى گویند و این، اشاره به آن است که جنیان چند جور و چند مدل هستند.

پیامبرصلى الله علیه وآله در (بحارالأنوار، ج ۸۷، ص ۲۲۴، باب ۹) می ­فرماید:

(جن پنج نوع است:

1. قسمى که همیشه به صورت مارها در می ­آیند.
2. قسمى که همیشه به شکل عقرب­ها درمی ­آیند.
3. قسمى که همیشه به صورت حشرات زمینى درمی ­آیند.
4. نوعى که داراى پر و بال هستند و در هوا مانند ابر و باد پرواز می ­کنند و داراى انقباض و انبساطند (و می توانند به شکل موجودات کوچک و بزرگ درآیند).
5. جن­هایى که داراى تکلیفند (یا گنهکارند یا درستکار) و خداوند براى آن­ها، مثل انسان­ها، وعده و وعید داده است. این جن­ها، بیشتر در مکان­هاى خلوت زندگى مى کنند و در مجالس هم شرکت می ­کنند.)

جن ها، مؤمن و کافر دارند.

 قرآن در آیه ۱۴ سوره مبارکه جن مى فرماید:

(به پیامبر گفتند: برخى از ما (جن ها)ایمان مى آورند و بعضى ظالمند و ایمان نمى آورند.) [۱۷]

جن ها مذکر و مؤنث دارند.

(مردانى از انسان ها با رجالى از جن، همراه مى شوند.) [۱۸]

جن ها از نظر قدرت هاى ظاهرى، قوى تر از انسان ها هستند،یعنى محدودیت هاى شان کمتر است،چون مى توانند به جاهاى مختلف بروند.

(و ما بر آسمان دست یافتیم و آن را پر از نگهبانان توانا و تیرهاى شهاب یافتیم.) [۱۹]

(ما جن را از آتش سخت و برنده خلق کردیم.) [۲۰]

نکته: هدف از خلقت جن و انس ،پرستش خداست .

(و جنّ و انس را نیافریدم؛ جز براى آن که مرا بپرستند.) [۲۱] و [۲۲]

اشاره به کروی بودن زمین

به آیات دقت بفرمایید:

سوره مبارکه شعرا: (پروردگار مشرق و مغرب) [۲۳]

سوره مبارکه الرحمن: (پرودرگار مشرقین و مغربین) [۲۴]

سوره مبارکه معارج: (پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌ها) [۲۵]

محمد متولی الشعراوی که مبحث فوق را در کتاب خود به نام «معجزه القرآن الکریم» باز نموده است و  بعد از تبیین این حقیقت می‌گوید:

«من می‌خواهم در اینجا روی این نکته تأکید نمایم که داده‌های قرآن در آیهء اوّل، داده‌های آن در آیهء دوم را ملغی و بی اعتبار قرار نداده است. و باز داده‌های این هر دو آیه، عطا و بخشش آن در آیهء سوم، را مخدوش نگردانیده است بلکه هر آیه در جای خود، عطا و دهشی مستفیض و عظیم را برای بشریت ارمغان می‌کند. »

اشاره به حد فاصل بین دریاهای مختلف

(۱۹٫ دو دریا را [ به گونه ای ] روان کرد [ که ] با هم برخورد کنند.

۲۰٫ میان آن دو ، حدّ فاصلی است که به هم تجاوز نمی کنند.

۲۱٫ پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را منکرید؟

۲۲٫ از هر دو [ دریا ] مروارید و مرجان برآید.) [۲۶]

اقیانوس شناسان به تازگی کشف کرده اند که وقتی دو دریا به هم می رسند با یک دیگر ترکیب نمی شوند.

 آب دو دریای همسایه به دلیل وجود نیروی کشش سطحی ترکیب نمی شوند. آب دریاهای مختلف غلظت های متفاوتی با هم دارند. و کشش سطحی ایجاد می کنند گویی که دیواره نازکی بین آن دو وجود دارد.[۲۷]

سوره مبارکه فرقان: (اوست کسی که دو دریا را موج زنان به سوی هم روان کرد این یکی شیرین و آن یکی شور و تلخ است  و میان آن دو حریمی استوار قرار داد.) [۲۸]

سوره مبارکه فاطر: (این دو دریا یکسان نیستند: یکی آبش شیرین و گواراست و یکی شور و تلخ، از هر دو گوشت تازه می خورید، و از آنها چیزهایی برای آرایش تن خویش بیرون می کشید و می بینی که کشتی ها برای یافتن روزی و غنیمت، آب را می شکافند و پیش می روند، باشد که سپاسگذار باشید.) [۲۹]

سوره مبارکه نمل: (آیا کسی که زمین را مستقر و آرام قرار داد، و در میان آن نهرهائی روان ساخت، و برای زمین کوههای ثابت و پا بر جا ایجاد کرد، و میان دو دریا مانعی قرار داد (تا با هم مخلوط نشوند، با این حال) آیا معبودی با خدا است ؟، نه بلکه اکثر آنها نمی‏دانند (و جاهلند)) [۳۰]

سخن پایانی

اهمیت توجه و تفکر در قرآن

سوره مبارکه یونس: (اى مردم به یقین براى شما از جانب پروردگارتان اندرزى و درمانى براى آنچه در سینه‏ هاست و رهنمود و رحمتى براى گروندگان [به خدا] آمده است.(۵۷)

به فضل و رحمت‏ خداست که [مؤمنان] باید شاد شوند و این از هر چه گرد می آورند بهتر است.(۵۸)) [۳۱]

منابع :

[۱و۲] سوره مبارکه بلد آیات ۸ و ۱۰: «أَلَمْ نَجْعَل لَّهُ عَیْنَیْن (۸) وَلِسَانًا وَشَفَتَیْنِ(۹) وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ(۱۰)»

[۳] سوره مبارکه انبیاء آیه ۴۳: «أَمْ لَهُمْ آلِهَهٌ تَمْنَعُهُم مِّن دُونِنَا لَا یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَ أَنفُسِهِمْ وَلَا هُم مِّنَّا یُصْحَبُونَ»

[۴] سوره مبارکه یس آیات ۳۷ الی ۳۹: «وَآیَهٌ لَّهُمْ اللَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُم مُّظْلِمُون (۳۷)وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ (۳۸)وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ کَالْعُرْجُونِ الْقَدِیمِ (۳۹)»

[۵] سوره مبارکه رعد آیه ۲: «اللّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لأَجَلٍ مُّسَمًّى یُدَبِّرُ الأَمْرَ یُفَصِّلُ الآیَاتِ لَعَلَّکُم بِلِقَاء رَبِّکُمْ تُوقِنُون»

[۶] سوره مبارکه ابراهیم آیه ۳۳: « وَسَخَّر لَکُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَآئِبَینَ وَسَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَالنَّهَار»

[۷] سایت نجوم ایران- خورشید

[۸] hپرسش و پاسخ کانوت- خورشید (و در نتیجه منظومه‌‌ی شمسی) به سوی کدام منظومه یا ستاره حرکت می‌کند؟پرسش و پاسخ کانوت- خورشید (و در نتیجه منظومه‌‌ی شمسی) به سوی کدام منظومه یا ستاره حرکت می‌کند؟/

[۹] سوره مبارکه اسراء آیه ۴۴: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِیهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا»

[۱۰] سوره مبارکه حج آیه ۱۸: «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَسْجُدُ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَکَثِیرٌ مِّنَ النَّاسِ وَکَثِیرٌ حَقَّ عَلَیْهِ الْعَذَابُ وَمَن یُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن مُّکْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ »

[۱۱] سوره مبارکه نحل آیه ۴۸: «أَوَ لَمْ یَرَوْاْ إِلَى مَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَیْءٍ یَتَفَیَّأُ ظِلاَلُهُ عَنِ الْیَمِینِ وَالْشَّمَآئِلِ سُجَّدًا لِلّهِ وَهُمْ دَاخِرُونَ»

[۱۲] سوره مبارکه شوری آیه ۵: «تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِن فَوْقِهِنَّ وَالْمَلَائِکَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِی الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»

[۱۴] سوره مبارکه نحل آیه ۱۱: «یُنبِتُ لَکُم بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُونَ وَالنَّخِیلَ وَالأَعْنَابَ وَمِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَهً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»

[۱۵] سوره مبارکه بقره آیه ۲۶۶: «أَیَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَن تَکُونَ لَهُ جَنَّهٌ مِّن نَّخِیلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُ فِیهَا مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْکِبَرُ وَلَهُ ذُرِّیَّهٌ ضُعَفَاء فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمُ الآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ»

[۱۶] سوره مبارکه انعام آیه ۹۹: «وَهُوَ الَّذِیَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَهٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ انظُرُواْ إِلِى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ إِنَّ فِی ذَلِکُمْ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ»

[۱۷] سوره مبارکه جن آیه ۱۴:«وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُوْلَئِکَ تَحَرَّوْا رَشَدًا»

[۱۸] سوره مبارکه جن آیه ۶: «وَأَنَّهُ کَانَ رِجَالٌ مِّنَ الْإِنسِ یَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِّنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقً»

[۱۹] سوره مبارکه جن آیه ۸: «أَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاء فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِیدًا وَشُهُبًا»

[۲۰] سوره مبارکه حجر آیه ۲۷: «وَالْجَآنَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ»

[۲۱] سوره مبارکه ذاریات آیه ۵۶: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ»

[۲۲] تبیان- نخل در قرآن

[۲۳] سوره مبارکه شعرا آیه ۲۸: «رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ»

[۲۴] سوره مبارکه الرحمن آیه ۱۷:«رَبُّ الْمَشْرِقَیْنِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَیْنِ»

[۲۵] سوره مبارکه معارج آیه ۴۰: «رَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ»

[۲۶]سوره مبارکه الرحمن آیات ۱۹ تا ۲۲

[۲۷] سیمای اسلام- اعجاز در آیه «رب المشارق و المغارب»

[۲۸] سوره مبارکه فرقان آیه ۵۳: «وَهُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا»

[۲۹] سوره مبارکه فاطر آیه ۱۲: «وَمَا یَسْتَوِی الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِن کُلٍّ تَأْکُلُونَ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْیَهً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ فِیهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»

[۳۰] سوره مبارکه نمل آیه ۶۱: «أَمَّن جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِیَ وَجَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حَاجِزًا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ»

[۳۱] سوره مبارکه یونس آیات ۵۷ و ۵۸: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَهٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ(۵۷) قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُواْ هُوَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ(۵۸)»

[۳۲] پرسمان دانشجویی- جن و ماهیت جن

[۳۳] قرآن و علوم مختلف- بهم رسیدن دریای بالتیک و دریایی شمالی در شمال دانمارک

[۳۴] دانشنامه رشد- شگفتی های ماه