نقش کوه ها در استواری زمین

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع مقاله: نقش کوه ها در استواری زمین

تهیه کننده:بخش اعجاز علمی قرآن (جناب آقای علی نژاد)

چکیده :

بنابر مطالعات زمین شناسی نوین، ریشه کوه­ها در لایه­های زیرین پوسته، به­هم پیوسته اند و همچون زرهی محکم، سطح کره زمین را از لرزش­های شدید محافظت می­کنند. همچنین وضع خاص کوه­ها، اثر طوفان­های شدید و حرکت دائمی باد­ها را کاهش و مقاومت پوسته زمین در برابر جاذبه ماه(جزر و مد) را زیاد می­کند. به­راستی بیان چنین حقایقی در قرآن، جای شگفتی ندارد؟!

در چندین جای قرآن از کوهها با تعبیر «رَوَاسِی» یاد شده است:

رعد: ۳    نمل: ۶۱    حجر: ۱۹    ق: ۷    نحل: ۱۵    لقمان: ۱۰    انبیا: ۳۱    فصلت: ۱۰     مرسلات: ۲

اساسا تعبیر از کوه ها به « رَوَاسِی» بدان جهت است که «ثابت هایی» هستند که بر ریشه­های مستحکم استوار می­باشند و از ماده «رست السفینه» گرفته شده، به معنای لنگر انداختن کشتی است که به وسیله این لنگر­ها در تلاطم آب­های دریا استوار و پا­بر­جا می­ماند. از این رو، کوه­ها همچون لنگرهایی هستند که زمین را در گردش­ها و چرخش­های خود، از لرزش و تکان باز می دارد .

(و در زمین، کوه‌های ثابت و پابرجایی قرار دادیم، مبادا آنها را بلرزاند!) [۱]

مشابه این آیه در سوره نحل, آیه ۱۵ وجود دارد:

(و نیز کوه‏هاى بزرگ را در زمین بنهاد تا زمین شما را به لرزه و اضطراب نیفکند و نهرها جارى کرد و راه­ها پدیدار ساخت تا مگر هدایت شوید.) [۲]

همچنین از کوه ها به «اَوتَاد» تعبیر شده، به معنای میخ­ها، که زمین را از همپاشی و فرو­ریزی نگاه می­دارد.

سوره مبارکه نبأ آیه ۷: «وَ الجِبَالَ اَوتَادَا»

اگر کوه­ها نبودند، سختی و صلابت پوسته زمین نبود، لرزش­های شدید و مستمر تمام زمین را فرا می­گرفت. اگر خداوند زمین را نگه نمی­داشت و آرامش نمی­بخشید ، زمین ساکنانش را در خود فرو می­کشید و اطرافش شکافته می­شد و همه چیز در هم فرو می­ریخت­. خداوند در آیه ۴۱ سوره فاطر  می­فرماید:

(خداوند آسمان­ها و زمین را نگاه می‌دارد تا از نظام خود منحرف نشوند.) [۳]

رشته کوه­ها، در زیر سطح زمین، به همدیگر وصل هستند، و همین امر مانع از آن می­شود که پوسته زمین در اثر فشاری که از زیر زمین می­آید، تکّه تکّه شود. لذا اگر رشته کوه­ها نبودند، ما الآن به جای قارّه­های بزرگ، میلیون­ها و بلکه میلیارد­ها جزیره کوچک داشتیم. جزایری که دائماً در حال حرکت و جابجایی هستند.

کتابی با عنوان «زمین» منبع اصلی مطالعه در بسیاری از دانشگاه­های سراسر جهان است. یکی از نویسندگان این کتاب فرانک پرس است. «پرس» در کتاب خود، «کوهها را پایه­های اصلی می­داند که در زمین جاسازی شده­اند. در نتیجه، کوه­ها شکلی مانند میخ دارند و بسته به عمق کوه­ها، شکل میخ­ها نیز متفاوت است.»

پایه­های عمیق کوه­ها، در نیمه دوم قرن نوزده مطرح شده است. کوه­ها همین طور، نقش اساسی در ثابت نگه داشتن پوسته زمین دارند. آنها مانع لرزش زمین می­شوند.

فرانک پرس[۱]

شناخت نقش کوه­ها به عنوان ثابت نگهدارنده زمین، تنها از اواخر دهه ۱۹۶۰ در چارچوب مطالعات طبقات زمین شناسی قرار گرفت.

 آیا کسی می­توانسته در زمان حضرت محمد (ص) شکل حقیقی کوه­ها را بداند؟

 آیا کسی می­توانسته تصور کند کوه­های بزرگ و سختی، در اعماق زمین گسترده شده، ریشه دوانیده باشند؟

و اینست عظمت قرآن که زمین شناسی نوین، حقیقت آیات قرآن را اثبات کرده است

اشاره امیر مومنان علی (ع) به نقش کوه ها در خطبه ۲۱۱ نهج البلاغه

کوه­ها: تکیه گاه زمین و میخ­های نگهدارنده آن

نکته قابل ذکر:

زلزله، ربطی به کوه ندارد؛ یعنی اگر کوه هم نبود، باز زلزله وجود داشت؛ چون عامل زلزله، کوه نیست بلکه عامل آن، گرمای درون زمین است، که فشار زیر پوسته زمین را بالا می­برد و باعث می­شود که پوسته زمین به حرکت در آید. و حرکت پوسته زمین است که موجب زایش کوه­ها می­شود؛ و پدید آمدن کوه­ها، حرکت صفحات زمین را کند می­کند؛ و همچنین مانع از این می­شود که قشر زمین، به قطعات کوچکتر تقسیم شود. لذا در برخی جاها که قطعاتی از زمین از رشته کوه­ها جدا افتاده اند، زمین لرزه ها هم زیادترند هم شدیدتر، مثل مجمع الجزایر ژاپن و مجمع الجزایر اندونزی و مالزی.

منابع:

[۱] سوره مبارکه انبیاء آیه ۳۱: «وَجَعَلْنَا فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَن تَمِیدَ بِهِمْ وَجَعَلْنَا فِیهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَّعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ»

[۲] سوره مبارکه نحل آیه ۱۵: «وَ أَلْقى‏ فِی الْأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمیدَ بِکُمْ وَ أَنْهاراً وَ سُبُلاً لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ »

[۳] سوره مبارکه فاطر آیه ۴۱: «إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَن تَزُولَا وَلَئِن زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِّن بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا»

[۴] آکادمی ملی علوم- فرانک پرس

[۵] قرآن شناسی- کوه ها

[۶] معجزات علمی قرآن- کوه ها در قرآن

[۷] کوه های شناور: آیا می توانند دلیل یا مانع زمین لرزه شوند؟

پیوست ها:

[۱] Frank Press